Brusselse politiek al 542 dagen in impasse. Wij kijken alvast eens rond hoe het drastisch anders kan.

Door Norah Kempynck

Bron: GettyImages

Deze week klopt Brussel het Belgisch record regeringsvorming en wachten we al 542 dagen op een nieuwe regering. Volgens sommigen loert een shutdown om de hoek aangezien banken hun handen van het zorgenkind dreigen weg te trekken. De saga gaat verder: Les Engagés heeft gisteren bekend gemaakt dat het MR wil laten vallen en verdergaan met een centrumlinkse coalitie. Kortom: chaos genoeg. Het perfecte moment dus om elders wat inspiratie op te doen, in Girona bijvoorbeeld. Een stad die met zijn progressief beleid aantoont dat het wél anders kan. 

“Brussel besturen is alsof je een Rubiks-kubus in drie talen tegelijk oplost”

First things first

Girona ligt zo’n 100 km ten noorden van de Catalaanse hoofdstad Barcelona. De stad is qua oppervlakte iets groter dan Brussel maar kent een veel lagere bevolkingsgraad. Vooral institutioneel gezien werken de twee erg verschillend: Brussel besturen is alsof je een Rubiks-kubus in drie talen tegelijk oplost, terwijl het bestuur van Girona dan weer kinderspel lijkt. Deze verschillen terzijde, is het toch de moeite om het bestuur van deze relatief onbekende stad eens onder de loep te nemen en te kijken welke elementen relevant kunnen zijn. Hopelijk kan dit de moeilijke taak van de Brusselse formateurs wat verlichten en als inspiratie dienen. 

The only way is… (bottom)-UP! 

 In 2023 won het progressieve politieke platform, Guanyem Girona, de gemeenteraadsverkiezingen. Deze partij pleit voor sociale rechtvaardigheid, ecologische duurzaamheid en participatieve democratie. Ze willen aan politiek doen “vanuit de wijken”. Concreet betekent dit dat ze de lokale bekommeringen serieus nemen en deze input integraal gebruiken in de besluitvorming. Met andere woorden, het proces gebeurt bottom-up: het democratische debat op buurtniveau is de stuwende kracht voor de beslissingen hogerop. In Girona krijgt dit proces de vorm van gemeentelijke jornades: dit zijn dagen vol debat, workshops en ontmoetingen waar elke inwoner zijn zegje kwijt kan. Zo wordt participatie werkelijk een werkmethode, niet enkel een electoriale belofte.

Bron: GettyImages

Minder blabla, meer brains 

Guanyem Girona gaat verder dan goede intenties en het louter organiseren van buurtvergaderingen. Het bestuur kiest bewust voor kennis boven buikgevoel door samen te werken met Research & Degrowth als publieke adviseur. Dit is bijzonder: een lokaal bestuur dat wetenschappers, klimaatexperten en sociale denkers echt mee aan tafel zet om het beleid vorm te geven. Terwijl veel steden vooral luisteren naar consultants die groei en rendement prediken, durft Girona het aan om een partnerschap te sluiten met experts die welzijn, veerkracht en een rechtvaardige klimaattransitie centraal te stellen.

En wat levert dat beleid dan op?

 Dat progressieve discours vertaalt zich in tastbare resultaten. Zo bouwt Girona aan een Climate Shelter Network: een netwerk van koele, toegankelijke plekken waar inwoners terechtkunnen tijdens extreme hitte. Het is een duidelijk signaal van aandacht voor kwetsbare groepen en klimaatrechtvaardigheid. De uitwerking van het netwerk is nog een work-in-progress, maar de richting is helder: preventie, publieke zorg en een stad die haar inwoners beschermt. Daarnaast werkt Girona aan een woonbeleid dat huisvesting expliciet als een sociaal goed behandelt. Door wonen als recht te benaderen, kiest het bestuur voor herverdeling vanboven marktlogica. Die redenering staat haaks op de dominante trend waarin steden vastgoed vooral zien als investeringsobject. Girona probeert die tendens tegen te gaan door de sociale functie van wonen centraal te zetten en zo meer het principe van rechtvaardigheid te verankeren.

“Meer is niet altijd beter”

Inderdaad, u hebt het goed gelezen: een stadsbestuur dat zich laat begeleiden door mensen die durven zeggen dat “meer” niet altijd beter is. Alleen dat al verdient een staande ovatie, en anders zéker, een aandachtige blik van Brussel. Onze hoofdstad kan veel winnen van de integratie van publieke, onafhankelijke kennispartners in het formatietraject als het werkelijk streeft naar een hoofdstad die sterk in zijn schoenen (lees: fundamenten) staat.