Moord en terreur domineren het nieuws, maar niet onze overlijdensstatistieken

 Nieuwe analyse toont grote kloof tussen doodsoorzaken en nieuwsverslaggeving

Wat er in de media verschijnt, bepaalt in grote mate hoe we naar de wereld kijken. Maar wat als dat beeld niet klopt met de realiteit? Een nieuwe studie toont dat er een grote mismatch is tussen waar mensen aan overlijden en waar het nieuws aandacht aan besteedt.

Onderzoekers van het platform Our World in Data onderzochten hoe vaak de vijftien meest voorkomende doodsoorzaken in de VS in het nieuws kwamen. Ze vergeleken die cijfers met de werkelijke overlijdensstatistieken van het Amerikaanse Centrum voor Ziektecontrole (CDC). Hun conclusie is duidelijk: zeldzame, spectaculaire gebeurtenissen worden zwaar overbelicht, terwijl de grootste doodsoorzaken amper vermeld worden.

Bron : Our World in Data

Honderdduizenden sterfgevallen, nauwelijks vermeld

In 2023 stierven in de Verenigde Staten bijna zes op de tien mensen aan hartziekten of kanker. Toch ging amper 7% van de artikels in drie toonaangevende media – The New York Times, The Washington Post en Fox News – over die ziektes.

Tegelijkertijd kreeg terrorisme, goed voor slechts 16 overlijdens in dat jaar, bijna 18.000 keer meer aandacht dan het aandeel in de statistieken zou rechtvaardigen. Ook moorden kregen 43 keer meer media-aandacht dan hun aandeel in de overlijdens.

Andere veelvoorkomende ziektes zoals beroertes, diabetes of chronische ademhalingsziekten kwamen amper aan bod.

“Het nieuws toont niet wat het vaakst gebeurt, maar wat het meeste opvalt”

Volgens de onderzoekers is dit geen nieuwe trend. Media brengen bij voorkeur wat onverwacht of schokkend is. Homicide, aanslagen en rampen zijn opvallender dan chronische ziektes die zich langzaam ontwikkelen en vaak minder spectaculair verlopen.

Daarbij komt dat mensen sneller klikken op emotionele of angstaanjagende verhalen. Dat creëert een soort vicieuze cirkel: media brengen de verhalen die het meest gelezen worden, en lezers krijgen zo steeds opnieuw een vertekend beeld van de werkelijkheid.

“Het lijkt alsof het overal misgaat, terwijl er op veel vlakken net vooruitgang geboekt wordt,” schrijven de auteurs van de studie.

Bron : Our world in data

Perceptie van gevaar klopt vaak niet

Deze onevenwichtige verslaggeving heeft ook impact op hoe mensen de wereld ervaren. Zo blijkt uit een andere studie dat mensen die vaak lokaal misdaadnieuws consumeren, veel meer angst hebben om zelf slachtoffer te worden, ook al zijn de criminaliteitscijfers gedaald.

Tegelijk beseffen veel mensen niet dat sterfte door hartziekten of kanker sterk gedaald is de voorbije decennia. Die vooruitgang haalt zelden het nieuws.

Waarom dit ertoe doet

De onderzoekers willen met hun studie geen pleidooi houden voor meer saaie nieuwsverhalen over hartproblemen. Wel willen ze duidelijk maken dat wie het nieuws volgt, zich bewust moet zijn van dit selectieve mechanisme.

Het doel: niet minder nieuws lezen, maar het beter kunnen plaatsen. Niet alles wat vaak in de krant staat, is ook wat het vaakst gebeurt. En niet alles wat écht belangrijk is, krijgt de aandacht die het verdient.