Breaking : het gaat veel beter met deze wereld dan de nieuwsmedia ons voorschotelen

Bram Vervliet - Professor KULeuven en Content ProViber legt in zijn 1e Vibes-column haarfijn uit hoe dat precies komt. 

De afgelopen weken dacht ik soms met weemoed terug aan ‘de tijd van toen’. Dit ligt niet in mijn aard: doorgaans ben ik optimistisch van aard en kijk ik reikhalzend uit naar wat de toekomst ons te bieden heeft. Ik sta versteld van de ongelooflijke vooruitgang die we als mensheid gemaakt hebben, qua technologie en geneeskunde, natuurlijk, maar ook qua morele waarden. Meer en meer mensen zijn begaan met het leed van dieren. En sinds de jaren 80 van vorige eeuw hebben zelfs kinderen rechten! Maar ondanks mijn optimistische kijk zag ik de afgelopen weken vreselijke nieuwsfeiten binnenrollen, dag na dag, uur na uur, minuut na minuut. Daar wordt een mens stil van.

“Zelfs de komkommertijd niemendalletjes hebben plaatsgemaakt voor een caroussel van slecht nieuws die nooit stopt.”

Weet je nog dat er vroeger weinig nieuws te rapen viel in de zomer? Daar ging mijn weemoed over: de komkommertijd. De tijd waarin kranten gevuld werden met niemendalletjes zoals de grootste komkommer die die zomer gekweekt was. Met foto en interview van de fortuinlijke boer erbovenop. Lekker saai.

Oma kweekt grootste komkommer ter wereld. Lekker saai.

Het lijkt wel alsof het slechte nieuws vandaag niet meer stopt. Er komt geen einde aan. Naast de grote wereldproblemen is ook de winnende komkommer veranderd in een opbod aan waarschuwende berichten over dalende waterkwaliteit en schoolprestaties, verkeersongevallen, bosbranden, tsunami’s… Het saaie zomernieuws van vroeger heeft plaatsgemaakt voor een carrousel van slecht nieuws die nooit stopt. Het raast almaar door.

Waarom doen we onszelf dit aan? Waarom brengen de media niet meer positief nieuws? Waarom vertellen we niet vaker positieve verhalen aan elkaar?

“Goed nieuws is geen nieuws voor de media. Goede ontwikkelingen zijn nooit abrupt. Ze gaan traag en zijn daardoor nooit écht nieuws”.

Het fundamentele probleem is dat goed nieuws niet bestaat. Het woord ‘nieuws’ zegt het al: nieuwsmedia berichten enkel over wat ‘nieuw’ is. Wij mensen zijn zo ingesteld dat onze aandacht uitgaat naar nieuwe en verrassende dingen. Een vliegtuigcrash is zo’n verrassende gebeurtenis: die was er gisteren nog niet en vandaag is ze ontegensprekelijk een feit. Het gaat gepaard met onnoemelijk menselijk leed dat ons allen raakt. Het moest je zelf maar eens overkomen! Dit is een duidelijk nieuwsfeit: abrupt en belangrijk. Maar goede ontwikkelingen in de wereld gebeuren bijna nooit abrupt. Ze gaan traag. En daarom zijn ze dus ook bijna nooit ‘nieuws’.

Er is nooit echt een aanleiding om een verhaal te brengen als: “Breaking: vandaag alle 203.459 vluchten veilig geland”. 

Ik zal je een positief nieuwsfeit geven dat je toch zal verrassen: sinds 2000 is het aantal zelfdodingen wereldwijd met ongeveer 30% afgenomen (bron: www.ourworldindata.org). Dit lijkt mij een ongelooflijk belangrijk feit om te weten en toch heb ik het nooit in nieuwsmedia zien passeren. Niemand die het weet. Het zou nochtans mooi tegengewicht  bieden aan de onheilstijdingen over het tanende mentale welzijn. Het probleem is dat deze positieve ontwikkeling geen abrupte gebeurtenis is. Er is nooit een dag waarop dit een nieuwswaardig feit is, want vooruitgang gaat traag. Elke dag, elk jaar wordt een beetje vooruitgang geboekt. Maar al deze muizenstapjes leiden uiteindelijk tot een gigantische sprong voorwaarts: een daling met 30%. Stel nu nog dat een journalist dit verhaal zou willen brengen, wanneer is dan een goed moment? Er is nooit echt een aanleiding voor (“Vandaag wéér twee mensen niet gestorven aan zelfdoding!”), waardoor het in de schuif belandt.

Evolutie Zelfdoding in de wereld - Our World in Data

Positief nieuws bestaat niet omdat het bijna nooit ‘nieuw’ is. Maar er is meer aan de hand: we zijn geboren zwartkijkers. Zelfs wanneer trends het nieuws halen, dan worden negatieve aspecten ervan benadrukt, ten koste van de positieve. Zo daalt zelfdoding ook in Vlaanderen al twintig jaar lang, door grote inspanningen qua preventie. Maar toen deze cijfers in de media kwamen, werd vooral de enige groep belicht waarin een kleine stijging te zien was: jonge vrouwen. En zelfs daarover werd niet gezegd dat het eigenlijk om een minieme terugval ging: de cijfers waren weer op het niveau van 2013, tegen de dalende trend in. Maar wat is het gevoel dat blijft hangen bij de nieuwslezer? Dat het de slechte kant opgaat met zelfdoding in Vlaanderen en de wereld. Niets is minder waar.

"Dat is de uitdaging die we met dit magazine willen aangaan: positieve ontwikkelingen nieuwswaardig maken."

Daarom is een magazine over positief nieuws broodnodig. Omdat er naast alle slechte dingen in de wereld ook heel veel goede dingen gebeuren. Maar je moet ze willen zien. Dat is de uitdaging die we met dit magazine willen aangaan: positieve ontwikkelingen nieuwswaardig maken. We geloven dat het kan. We geloven dat er manieren bestaan waarop positief nieuws ook echt ‘nieuws’ kan zijn. Daarom zal ik deze column gebruiken om belangrijke positieve trends onder je aandacht te brengen. Ook al vallen er elke dag bommen en komen elk jaar miljoenen mensen om van honger, diarree, en verkeersongevallen, de wereld zit ook vol met spectaculaire vooruitgang. Maar je moet ze willen zien. Welkom aan boord!