Pura vida: leven op het ritme van de natuur

door Ophélie Jammaers

Het Costa Ricaanse levensmotto

“Pura vida”, zeggen de Tico’s (lees: Costa Ricanen) met een glimlach - letterlijk vertaald “puur leven”. Het is meer dan een uitdrukking; het is een levensfilosofie. Een ritme dat trager klopt, maar dieper voelt. De term spreekt boekdelen over hoe de inwoners in het leven staan. Ze genieten van het moment, vertragen en relativeren. Pura vida drukt positiviteit, optimisme en dankbaarheid uit. Een mentaliteit die diep verankerd raakte in de nationale identiteit, gevormd door een moedige keuze uit het

verleden.

Biodiversiteitshotspot

Na een korte burgeroorlog in 1948 nam president José Figueres Ferrer een gedurfde beslissing: hij schafte het leger af. In plaats van te investeren in wapens, koos hij voor vrede, democratie en sociale vooruitgang. Het geld dat normaal naar defensie ging, werd gebruikt voor onderwijs, gezondheidszorg en natuurbehoud. Toen Figueres symbolisch een muur sloeg in het Cuartel Bellavista, markeerde dat het

begin van een land zonder leger. Een krachtig symbool van een samenleving die conflicten oplost zonder geweld.

Zonder defensiebudget kon Costa Rica investeren in iets wat veel zeldzamer is dan vrede: balans. Costa Rica werd pionier op het gebied van ecotoerisme en natuurbescherming. Meer dan een kwart van het grondgebied is nu beschermd natuurgebied. Met 29 nationale parken, 51 wildreservaten, 13 bosreservaten en 8 biologische reservaten en 15 wetland reservaten kom je hier altijd tijd te kort.

Als een van de meest biodiverse plekken ter wereld is Costa Rica de thuisbasis van meer dan 500.000 diersoorten, waaronder ongeveer 865 soorten vogels, 265 soorten reptielen, meer dan 240 soorten zoogdieren, en circa 215 soorten amfibieën. Daarnaast leven er duizenden soorten ongewervelden, zoals insecten. Dit totaal vertegenwoordigt bijna 5% van de geschatte soorten wereldwijd.

Een van de stappen richting duurzaam toerisme is de opkomst van eco-lodges. Zie het als duurzame accommodaties met hernieuwbare energie, eigen tuinen waar voedsel wordt verbouwd en betrokkenheid bij lokale communityprojecten. In dit land draait alles om harmonie tussen mens en milieu.

Kleine daden, grote impact

Die visie werpt vruchten af. Terwijl buurlanden worstelen met ontbossing, slaagde Costa Rica erin grote delen van zijn regenwoud te herstellen. Het land haalt bijna 95% van zijn elektriciteit uit hernieuwbare bronnen en zet zich actief in om tegen 2050 klimaatneutraal te worden.

Het succes van Costa Rica ligt niet in grootse politieke speeches, maar in kleine, dagelijkse daden die de natuur beschermen. Een boer die dankzij het Payment for Ecosystem Services (PES)-programma zijn land herbeplant met inheemse bomen in plaats van het te kappen, helpt CO₂ vast te leggen. Een surfcoach leert kansarme jongeren respect te hebben voor de oceaan, terwijl gidsen toeristen laten zien hoe je kunt genieten van de natuur zonder deze te verstoren. Dankzij deze combinatie van

lokale betrokkenheid en financiële stimulansen is inmiddels ongeveer 50% van het landoppervlak weer bedekt met bos. Het regenwoud bloeit terug, rivieren stromen helder, en ecotoeristen van over de hele wereld komen genieten van de ongerepte natuur.

Stille revolutie

Costa Rica bewijst dat hoop geen naïeve droom is, maar een dagelijkse keuze. Dat vrede niet enkel de afwezigheid van oorlog betekent, maar de aanwezigheid van zorg; voor elkaar, en voor de aarde. En dat geluk groeit wanneer je het durft te delen.

Wie hier op het strand zit, met de zon op het gezicht, voeten in het zand en zout in het haar, begrijpt het plots: sommige revoluties zijn stil. Ze beginnen met kleine, bewuste stappen om het leven te beschermen en koesteren voor toekomstige generaties.