Waarom jongeren opnieuw pen en papier omarmen

6 min read

In een tijd waarin schermen ons leven domineren van TikTok tot Teams, van notificaties tot non-stop nieuwsfeeds kiezen steeds meer jongeren voor iets verrassend eenvoudigs: pen en papier. Deze keuze is geen terugkeer naar het verleden, maar een bewuste stap richting mentale rust, zelfreflectie en cognitieve versterking. En die keuze wordt ondersteund door een groeiend aantal wetenschappelijke studies.

Mentale druk en digitale overbelasting

De mentale gezondheid van jongeren staat onder druk. Uit de SIGMA-studie van KU Leuven blijkt dat psychische klachten vaak ontstaan tijdens de adolescentie, en dat jongeren tussen 11 en 21 jaar steeds vaker kampen met stress, angst en gevoelens van overbelasting KU Leuven. Ook de Universiteit Gent wijst op de impact van sociale ongelijkheid, prestatiedruk en digitale overprikkeling op het welzijn van Vlaamse jongeren libstore.ugent.be. In deze context zoeken jongeren naar manieren om te vertragen, te verwerken en opnieuw verbinding te maken met zichzelf en schrijven blijkt daarbij een krachtig hulpmiddel.

Schrijven activeert het brein

Neurowetenschappelijk onderzoek toont aan dat schrijven met de hand unieke hersenactiviteit opwekt. Een studie gepubliceerd in Frontiers in Psychology volgde hersenactiviteit van studenten tijdens het maken van aantekeningen. Deelnemers die met de hand schreven, vertoonden verhoogde activiteit in hersengebieden die betrokken zijn bij motoriek, visuele verwerking en geheugenconsolidatie EOS Wetenschap. Dit suggereert dat handmatig schrijven niet alleen helpt bij leren, maar ook bij het verwerken van informatie en emoties.

Emotionele verwerking en zelfzorg

Expressief schrijven het opschrijven van gedachten, gevoelens of ervaringen is al decennia onderwerp van psychologisch onderzoek. James Pennebaker en Joshua Smyth toonden aan dat regelmatig schrijven over persoonlijke ervaringen leidt tot minder stress, betere immunologische responsen en verhoogd psychologisch welzijn. Zelfs vijf minuten per dag kan al een merkbaar effect hebben op stemming en helderheid van denken.

Offline, maar meer aanwezig dan ooit

Voor jongeren is schrijven of tekenen een manier om even los te komen van de digitale wereld. Het biedt een moment van stilte, zonder algoritmes of verwachtingen. Een leeg blad nodigt uit tot reflectie, creativiteit en echtheid. Het is een plek waar fouten mogen bestaan, waar gedachten mogen stromen zonder oordeel. Offline zijn betekent hier niet afwezig zijn, maar juist volledig aanwezig in je eigen leven.

Delen op eigen voorwaarden

Hoewel sommigen hun creaties online delen, gebeurt dat vaak op hun eigen voorwaarden. Niet om likes te verzamelen, maar om iets echts te tonen. Het gaat om het delen van wat voor henzelf betekenisvol is een vorm van digitale autonomie die haaks staat op de vluchtige logica van sociale media.

Een tastbare vorm van zelfzorg

De herontdekking van pen en papier is geen hype, maar een stille revolutie. Het is een tastbare, persoonlijke manier om tijd voor jezelf te nemen, om gedachten te ordenen en emoties te verwerken. Een notitieboek hoeft niet perfect te zijn, alleen echt. Een paar zinnen, een schets, een lijstje het is allemaal waardevol. Begin klein. Vijf minuten per dag is genoeg om iets groots in gang te zetten: meer rust, meer inzicht, meer verbinding met jezelf.

Bronnen:

[1] Universiteit Gent – Mentale gezondheid bij Vlaamse jongeren

[2] EOS Wetenschap – Als je met de hand schrijft, leer je beter

[3] Knack – Waarom schrijven met de hand belangrijk blijft

[4] KU Leuven – SIGMA-studie: mentale gezondheid van jongeren

Pennebaker, J. & Smyth, J. (2016) – Opening Up by Writing It Down